Hải Phòng: Di tích quốc gia bị xâm hại khi tu bổ, tôn tạo

Tự ý thay đổi một số hạng mục khi tu bổ, tôn tạo

Trưa 19/4, chúng tôi có mặt tại Di tích Kiến trúc - Nghệ thuật quốc gia chùa Trà Phương ở thôn Trà Phương, xã Thụy Hương, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng. Công trình tu bổ, tôn tạo chùa dang dở, khắp nơi ngổn ngang gỗ, đất, gạch, ngói.

Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Vũ Duy Quận - Chủ tịch UBND xã Thụy Hương, cho biết, chùa Trà Phương được công nhận là Di tích Kiến trúc - Nghệ thuật quốc gia năm 2007.

Trước thực trạng nhiều hạng mục của chùa Trà Phương xuống cấp cũng như thể theo nguyện vọng người người dân địa phương mở rộng không gian di tích, UBND xã Thụy Hương đã lập hồ sơ, thực hiện các quy trình thủ tục theo quy định tiến hành tu bổ, tôn tạo di tích.

Tại Quyết định số 1058/QĐ-UBND, UBND Tp.Hải Phòng đã phê duyệt báo cáo kinh tế - kỹ thuật công trình tu bổ, tôn tạo di tích chùa Trà Phương. Theo đó, công trình có tổng vốn đầu tư hơn 8,1 tỷ đồng từ nguồn kinh phí xã hội hóa do địa phương huy động. UBND xã Thụy Hương được giao làm chủ đầu tư.

Nhà Tam Bảo Di tích quốc gia chùa Trà Phương cũ (phải) và Nhà Tam Bảo mới được xây dựng (Ảnh: Thái Phan).

Công trình tu bổ, tôn tạo chùa Trà Phương gồm 3 hạng mục: Nhà Tam Bảo; Nhà Tổ, Xây dựng và lắp đặt hệ thống phòng cháy, chữa cháy, cấp thoát nước và chiếu sáng.

Trong đó, mở rộng Nhà Tam Bảo từ 5 gian lên thành 7 gian để đáp ứng nhu cầu thờ cúng. Giữ nguyên các bộ vì cũ và kiến trúc hậu cung, thay thế phần gỗ rui, mái bị hỏng. Giữ lại 4 cột tiền đường và các cột vì hậu cung, bổ sung 2 cột gỗ lim mới cho việc phục dựng 2 gian tiền đường.

Đối với hạng mục Nhà Tổ, giữ nguyên 7 gian, phục dựng lại bộ cột, xà, hoành, rui bằng gỗ lim theo nguyên trạng, giữ nguyên kích thước bộ vì lòng nhà.

Tuy nhiên, trong quá trình thi công, chủ đầu tư không tuân thủ theo báo cáo kinh tế - kỹ thuật đã được UBND Tp.Hải Phòng phê duyệt. Trong đó, toàn bộ Nhà Tổ đã được hạ giải, đơn vị thi công xây dựng Nhà Tổ mới gồm 13 gian (theo báo cáo kinh tế - kỹ thuật công trình tu bổ, tôn tạo di tích chùa Trà Phương đã được phê duyệt là giữ nguyên 7 gian).

Đối với hạng mục Nhà Tam Bảo, chủ đầu tư xây dựng mới 9 gian trong khi báo cáo kinh tế - kỹ thuật công trình tu bổ, tôn tạo di tích chùa Trà Phương chỉ cho phép mở rộng từ 5 gian lên 7 gian.

Bảo vật quốc gia Tượng Thái Tổ Mạc Đăng Dung được di chuyển thờ tại gian chính Nhà Tam Bảo ở Di tích quốc gia chùa Trà Phương (Ảnh: Thái Phan).

Bảo vật quốc gia Phù điêu Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn được di chuyển thờ tại gian chính Nhà Tam Bảo ở Di tích quốc gia chùa Trà Phương (Ảnh: Thái Phan).

Ngoài ra, trong quá trình tu bổ, tôn tạo, chủ đầu tư đã phá bỏ gian phía phải Nhà Tam Bảo rồi di chuyển 2 bảo vật quốc gia là Tượng Mạc Thái Tổ và Phù điêu Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn vào thờ tại gian chính.

Tại Công văn số 2811/BVHTTDL-DSVH của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nêu rõ: “Qua kiểm tra cho thấy chủ đầu tư (UBND xã Thụy Hương) đã tiến hành hạ giải tường hồi của Tiền đường và di chuyển vị trí 2 bảo vật quốc gia (Phù điêu Thái Hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn và Tượng Thái tổ Mạc Đăng Dung), xây dựng lại Nhà Tổ, đang xây dựng mới nền móng Tam Bảo.

Việc xây dựng này khi chưa có văn bản thỏa thuận hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công là chưa tuân thủ các quy định của pháp luật về di sản văn hóa và pháp luật có liên quan”.

Tạm dừng để chờ điều chỉnh thiết kế

Theo thông tin từ Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, cuối năm 2022, nhận được phản ánh, đơn vị đã xuống kiểm tra thực tế. Khi đó, chủ đầu tư đã tiến hành hạ giải hạng mục Nhà Tổ, phá bỏ gian phía phải Nhà Tam Bảo và cho xây dựng mới Nhà Tổ và Nhà Tam Bảo.

Sau đó, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Kiến Thụy đã báo cáo UBND huyện Kiến Thụy cho tạm dừng công trình tu bổ, tôn tạo Di tích quốc gia chùa Trà Phương để xin ý kiến chỉ đạo của cấp trên.

Để khắc phục sai phạm, ngày 31/3/2023, UBND xã Thụy Hương đã có Tờ trình gửi Sở Văn hóa và Thể thao Tp.Hải Phòng về việc đề nghị phê duyệt điều chỉnh thiết kế Dự án tu bổ, tôn tạo Di tích quốc gia chùa Trà Phương.

Trên cơ sở tổ chức họp xin ý kiến và được Nhân dân địa phương đồng thuận, UBND xã Thuận Thiên đề nghị điều chỉnh các nội dung: Dịch chuyển đường trục đạo của 2 nhà (Nhà Tổ và Nhà Tam Bảo - PV) về phía trung tâm khu đất phía Nam 5 m; Bổ sung 2 gian Nhà Tam Bảo (từ 7 gian thành 9 gian); Mở rộng Nhà Tổ từ 7 gian thành 13 gian.

Nhà Tam Bảo thuộc Di tích quốc gia chùa Trà Phương đang được xây dựng gồm 9 gian (Ảnh: Thái Phan).

Nhà Tổ thuộc Di tích quốc gia chùa Trà Phương đang được xây dựng gồm 13 gian (Ảnh: Thái Phan).

Phần gỗ Nhà Tổ Di tích quốc gia chùa Trà Phương sau khi được hạ giải (Ảnh: Thái Phan).

Ông Vũ Duy Quận - Chủ tịch UBND xã Thụy Hương, huyện Kiến Thuỵ thừa nhận, việc tu bổ, tôn tạo không đúng với thiết kế ban đầu là thiếu sót của chính quyền địa phương.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tại Công văn số 2811 và UBND Tp.Hải Phòng tại Văn bản số 792, UBND xã Thụy Hương đã họp và kiểm điểm ông Nguyễn Văn Tình - Trưởng thôn Trà Phương, Trưởng Tiểu ban Tu bổ, tôn tạo Di tích quốc gia chùa Trà Phương.

“Trong tháng 3/2024, UBND xã Thụy Hương đã hoàn thiện hồ sơ đề nghị phê duyệt điều chỉnh thiết kế Dự án tu bổ, tôn tạo Di tích quốc gia chùa Trà Phương. Hiện người dân địa phương mong mỏi Thành phố và cơ quan chức năng có thẩm quyền liên quan sớm phê duyệt để chủ đầu tiếp tục tiến hành và hoàn thành công việc tu bổ, tôn tạo di tích, qua đó đáp ứng nhu cầu văn hóa, tâm linh”, ông Vũ Duy Quận - Chủ tịch UBND xã Thụy Hương chia sẻ.