Thiết lập mô hình 3 bên khi phát triển du lịch bền vững

Được xác định trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, nhưng ngành du lịch Việt Nam lại có đặc thù dựa nhiều vào môi trường tự nhiên. Vì thế, để du lịch phát triển bền vững thì không thể “ăn xổi” mà tất yếu phải đi theo hướng du lịch xanh.

Sở hữu nhiều di sản thiên nhiên, ngay từ sớm tỉnh Ninh Bình đã xác định du lịch hài hoà với môi trường, gắn phát triển kinh tế với phát triển bền vững. Tuy nhiên để trở về trạng thái Net Zero theo ông Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình là điều không hề dễ dàng.

Coi người dân là trung tâm của phát triển xanh

Người Đưa Tin (NĐT): Phát triển du lịch xanh gắn khai thác với bảo tồn tính đa dạng của hệ sinh thái tự nhiên đã đem lại cho du lịch Ninh Bình những kết quả như thế nào, thưa ông?

Ông Bùi Văn Mạnh: Với những định hướng đúng đắn về khai thác tài nguyên hướng đến phát triển bền vững. Du lịch phát triển có những đóng góp không nhỏ trong cơ cấu GRDP toàn tỉnh, bước đầu tạo được sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương theo hướng tăng tỉ trọng khối dịch vụ, thúc đẩy nhiều ngành, nhiều lĩnh vực khác phát triển.

Năm 2023, Ninh Bình đón và phục vụ gần 6,6 triệu lượt khách, vượt kế hoạch và gấp hơn 1,7 lần so với năm 2022. Doanh thu du lịch cũng đạt mức cao với tổng giá trị trên 6.500 tỷ đồng, gấp hơn 2 lần so với năm 2022 và đạt 156,5% so với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023. Giải quyết việc làm cho khoảng 21.000 lao động, trong đó có khoảng 6.500 lao động trực tiếp.

Ninh Bình đã thực sự trở thành điểm sáng trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới, thuộc 10 tỉnh có lượng khách đến cao nhất cả nước. Đặc biệt, Ninh Bình là một trong 3 tỉnh, thành phố Vùng đồng bằng sông Hồng và một trong 8 tỉnh, thành phố trong cả nước có di sản thế giới và Ninh Bình là nơi duy nhất trong cả nước và khu vực Đông Nam Á sở hữu Di sản kép, được tổ chức UNESCO ghi danh, đó là Tràng An là Di sản Văn hoá và Thiên nhiên thế giới công nhận vào năm 2014 và năm 2022.

Ông Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình.

NĐT: Thưa ông, trong quá trình phát triển du lịch xanh, làm thế nào để người dân hiểu rõ tầm quan trọng và thực hiện làm du lịch theo hướng xanh?

Ông Bùi Văn Mạnh: Để phát huy được tiềm năng, thế mạnh hiện có, tỉnh đã thiết lập mô hình hợp tác hiệu quả, chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Trong đó, đặc biệt coi trọng sự đồng thuận và tham gia tích cực, trách nhiệm của người dân địa phương, vì họ vừa là di sản sống, vừa trực tiếp bảo vệ, giữ gìn di sản và tài nguyên du lịch.

Tại các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh việc giữ gìn, bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp đều do người dân thực hiện. Người dân được coi là trung tâm để phát triển du lịch xanh, phát triển bền vững.

Cùng với tuyên truyền vận động người dân, tỉnh cũng tăng cường công tác quản lý, bảo đảm phát triển du lịch không mâu thuẫn với công tác bảo tồn tự nhiên.

Đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp trong việc giữ gìn bảo vệ môi trường, phát triển du lịch bền vững. Thường xuyên tổ chức các chương trình bồi dưỡng, tập huấn về bảo vệ di sản, thực hiện nếp sống văn minh, du lịch có trách nhiệm cho cộng đồng địa phương tham gia hoạt động du lịch.

Thiếu đồng bộ - đặt ra thách thức cho du lịch bền vững

NĐT: Đối với các địa phương, việc xây dựng, phát triển du lịch bền vững gặp những khó khăn như thế nào? Riêng Ninh Bình đã có những giải pháp gì trước những vướng mắc này?

Ông Bùi Văn Mạnh: Có thể thấy, hoạt động du lịch, một mặt, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng, mặt khác, cũng là yếu tố làm thay đổi bản sắc văn hóa và lối sống truyền thống của cộng đồng, đồng thời có ảnh hưởng tới môi trường sinh thái.

Tuy nhiên, du lịch cũng đối mặt với khó khăn trong khai thác tài nguyên thiên nhiên, quản lý môi trường ở các khu đông khách vào mùa cao điểm.

Chất lượng nguồn nhân lực du lịch vẫn còn hạn chế và chưa đồng đều. Mặc dù, ở nhiều điểm du lịch đã phát triển, cộng đồng địa phương được tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn do cơ quan quản lý du lịch địa phương hoặc do các doanh nghiệp kinh doanh du lịch tổ chức hướng dẫn.

 Song do năng lực nhận thức còn hạn chế, thói quen, lối sống truyền thống... nên việc tiếp nhận cũng như thực hành các kỹ năng đón tiếp và phục vụ khách du lịch, khả năng ngoại ngữ... ở nhiều địa phương còn chưa đạt yêu cầu, chưa chuyên nghiệp, làm giảm chất lượng dịch vụ của điểm đến.

Mặt khác, kết cấu hạ tầng, giao thông đến các điểm có tiềm năng phát triển du lịch có nơi chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển du lịch, đặc biệt là loại hình du lịch cộng đồng, nông thôn, sinh thái. Tất cả đang là thách thức lớn đối với sự phát triển du lịch bền vững.

 Ninh Bình hướng đến phát triển du lịch xanh (Ảnh: Hữu Thắng).

NĐT: Thời gian tới cần có những chính sách, kế hoạch như thế nào để du lịch xanh hình thành xu hướng, mang lại lợi ích cho môi trường và sức khỏe con người?

Ông Bùi Văn Mạnh: Ngành du lịch tỉnh quyết tâm thực hiện các giải pháp đồng bộ, khoa học và có hiệu quả nhằm tiếp tục duy trì những kết quả đã đạt được, phát triển du lịch Ninh Bình theo hướng xanh và bền vững để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội theo định hướng xuyên suốt của tỉnh.

Cần đảm bảo sự cân bằng trong phát triển du lịch với bảo vệ môi trường và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Thiết lập các nguyên tắc đảm bảo cân bằng phù hợp giữa các khía cạnh môi trường, kinh tế và văn hóa xã hội.

Cụ thể như giảm thiểu mức sử dụng những nguồn tài nguyên quý hiếm và không thể tái tạo được trong việc phát triển và triển khai các cơ sở, phương tiện và dịch vụ du lịch; đồng thời chú trọng đến một môi trường trong lành. Đẩy mạnh bảo vệ môi trường, giảm thiểu ô nhiễm không khí, nước, đất và rác thải từ du khách và các hãng du lịch.

Tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành, các địa phương và các doanh nghiệp hoạt động, kinh doanh du lịch. Nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước về du lịch đảm bảo an ninh, trật tự, vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm.

Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành và liên ngành; chấn chỉnh, khắc phục hạn chế trong các hoạt động du lịch và hướng dẫn, hỗ trợ cho các đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch đúng quy định của pháp luật, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, kiểm soát chất lượng dịch vụ du lịch nhằm xây dựng môi trường du lịch văn minh, an toàn, thân thiện…

NĐT: Cảm ơn sự chia sẻ của ông!

 Hoa Trà - Thái Phan