Tại phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng, có điểm đến thu hút rất đông du khách và người dân địa phương đến thăm quan, vãn cảnh hay cầu khấn công việc, cuộc sống được thuận lợi. Đó là cây đa 13 gốc và phủ Chúa Bà ở khu vực Xóm Trại, phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng.
Người dân Xóm Trại vẫn kể cho nhau câu chuyện, xưa làng chưa thành phố, cây đa 13 gốc đã sum suê, tươi tốt, tán cây bao trùm cả một khu vực rộng lớn tới cả nghìn m2. Cây mọc ngay cạnh giếng và đình làng tạo nên khung cảnh quen thuộc của làng quê Bắc Bộ “cây đa, giếng nước, sân đình”.
Cây đa di sản 13 gốc ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng giống hình mâm xôi (Ảnh: Thái Phan).
Cây đa di sản 13 gốc ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng là một trong những cây đa lớn nhất nước ta (Ảnh: Thái Phan).
Tương truyền, xưa có một vị tướng quân trên đường đi đánh giặc dừng chân ở đây và buộc ngựa vào cây đa khiến ngọn cây bị gãy. Sau đó, tán cây mọc ra bốn phía và cây đa có hình dáng như ngày nay.
Do tán lá tỏa ra bốn phía, từ xa nhìn lại cây đa 13 gốc trông giống như mâm xôi khổng lồ. Vào mùa xuân, khi vạn vật tươi tốt, nếu đứng dưới gốc cây nhìn lên, chẳng thấy khe hở nào. Chim chóc đua nhau kéo về làm tổ, tiếng chim hót líu lo rộn rã bốn mùa. Người dân nơi đây thường xuyên quét lá đa khô về đun.
Trẻ chăn trâu rất thích hái quả đa chấm với muối trắng ăn bùi bùi. Sau mỗi buổi làm đồng vất vả, dân làng có thói quen dừng chân nơi bến nước rửa tay, rửa chân, đến giếng làng vốc từng vốc nước trong xanh, mát lạnh rửa mặt rồi đến ngồi nghỉ dưới tán đa. Bao nỗi mệt nhọc sau một ngày làm việc vất vả dường như tan biến.
Cây đa chỉ cao chừng hơn 10 m, nhưng có tới hàng chục cành to, nhỏ tỏa ra chung quanh, bóng cây che mát cả một khoảng đất rộng. Đỡ các cành cây là các rễ phụ giống như cột chống. Cây có 1 gốc chính và 12 rễ phụ, nên người dân địa phương gọi là cây đa 13 gốc.
Phủ Chúa Bà cạnh gốc chính của cây đa di sản 13 gốc ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng (Ảnh: Thái Phan).
Gắn liền với cây đa 13 gốc là câu chuyện nhuốm màu sắc tâm linh, huyền bí mà người dân địa phương vẫn kể cho khách phương xa. Chuyện rằng, vào thời Pháp thuộc, phố Cầu Đất (cùng quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng- PV) hiện tại còn được gọi là phố Cô Đầu bởi có nhiều nhà hát cô đầu (còn được gọi là hát ả đào hay ca trù).
Khi ấy, có một ca nương nổi tiếng xinh đẹp, hát hay chẳng may yểu mệnh mất đúng vào giờ thiêng, nên rất linh thiêng. Có người thương cảm dựng đền thờ ở gần đó. Sau do biến cố của lịch sử, đền cũ không còn.
Một đêm, có người phu xe khi đang đứng chờ khách ở gần đền cũ bỗng thấy có người con gái mặc quần áo trắng gọi xe về khu vực Xóm Trại. Khi người phu xe chở đến cây cầu nhỏ bắc qua mương gần cây đa 13 gốc, bỗng người con gái biến mất, trên xe chỉ còn lại tiền âm phủ.
Người dân trong vùng tin rằng, người con gái kia hiển linh về cây đa 13 gốc ngự. Sau đó, họ dựng nơi thờ phụng quanh năm hương khói gọi là phủ Chúa Bà.
Các rễ phụ tạo thành các gốc cây của cây đa di sản 13 gốc ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng (Ảnh: Thái Phan).
Xóm Trại giờ trở thành khu dân cư thuộc phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, Tp.Hải Phòng. Do thời gian và chiến tranh, đình làng không còn, nhưng giếng làng, cây đa 13 gốc và phủ Chúa Bà vẫn còn.
Khách phương xa đến đây, có dịp ngắm cây đa khổng lồ, kỳ lạ và đắm mình trong bầu không gian yên tĩnh nhuốm màu linh thiêng ngay giữa phố phường nhộn nhịp, thấy lòng thư thái. Còn người dân trong vùng sống xa quê, khi trở về, nhìn thấy tán cây như mâm xôi vươn lên trời cao, cảm giác ấm áp tình quê hương lại ùa về.
Năm 2014, cây đa 13 gốc được Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường công nhận là Cây di sản Việt Nam. Theo đánh giá của Hội, cây đa 13 gốc là một trong những cây đa lớn nhất nước ta với tuổi đời hơn 300 năm.
