Ngày 27/11 tại Bắc Kinh, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam Trần Đức Thắng và Phó Tổng cục trưởng Hải quan Trung Quốc Triệu Tăng Liên đã chính thức ký Nghị định thư xuất khẩu mít tươi sang Trung Quốc.
Đây là Nghị định thư thứ 5 được ký trong năm 2025 và là mặt hàng nông sản, trái cây thứ 11 của Việt Nam được phía Trung Quốc công nhận xuất khẩu chính ngạch - minh chứng cho việc nông sản Việt ngày càng đáp ứng tốt các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm của những thị trường khó tính.
Việc mít tươi có giấy “thông hành” sang thị trường Trung Quốc, mở ra nhiều cơ hội cho trái mít để trở thành ngành hàng tỷ USD tiếp theo của nông nghiệp Việt Nam.
Tiềm năng lớn từ cánh cửa chính ngạch
Những ngày qua, giá mít tươi tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) lên xuống thất thường và đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm qua.
Anh Huỳnh Trung Chánh, chủ vườn mít tại tỉnh Đồng Tháp, cho biết hiện giá mít loại 1 (trên 9kg/trái) có giá 12.000 đồng/kg, loại thấp hơn thì dao động từ 3.000-10.000 đồng/kg. So với cùng kỳ năm trước, giá này đang thấp hơn khoảng 8.000-10.000 đồng/kg.
“Giá mít lên xuống thất thường liên tục, người trồng hiện nay cũng chỉ biết lấy công làm lời vì chi phí chăm sóc lên cao sau đợt lũ vừa qua. Nhưng với thông tin mít được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, hy vọng giá mít sẽ tăng lên, tạo động lực cho nông dân tiếp tục chăm sóc vườn”, anh Chánh chia sẻ.
Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng cho rằng, việc ký Nghị định thư này là cơ hội để ngành hàng mít sắp xếp lại kế hoạch sản xuất, doanh nghiệp có phương án kinh doanh ổn định.
Tuy nhiên, nhiều diện tích trồng mang tính tự phát, giống cây không qua kiểm định, việc chăm sóc chưa tuân thủ quy trình chuẩn, dẫn đến phẩm chất quả không đồng đều. Để xuất khẩu bền vững, toàn bộ vùng trồng và cơ sở đóng gói phải được đăng ký và cấp mã số. Việc này đòi hỏi quy trình sản xuất cần áp dụng tiêu chuẩn như VietGAP hay GlobalGAP để đảm bảo kiểm soát dịch hại, an toàn thực phẩm. Thế nhưng, đây đang là “điểm nghẽn” khi số diện tích trồng theo tiêu chuẩn không nhiều.
“Mã số vùng trồng là hết sức quan trọng để truy xuất nguồn gốc hàng hoá. Nhà nước cần định hướng quy hoạch đảm bảo diện tích ổn định, tránh phát triển quá nóng như một số cây trồng khác”, ông Mười chia sẻ thêm.
Chuyên gia cũng khuyến cáo, ngành hàng chỉ bền vững khi các mắt xích trong chuỗi cung ứng - từ người nông dân đến doanh nghiệp - xem tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng là điều kiện tiên quyết, không chỉ là đối phó.
Do đó, cần phải xây dựng các chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp với chính quyền địa phương và người nông dân, để đảm bảo chuỗi sản xuất đáp ứng được từng khâu, từng chuỗi truy xuất, đảm bảo khi có vấn đề rủi ro, cơ quan chức năng có cách xác định, đưa ra những giải pháp xử lý rủi ro một cách phù hợp.
Phải tuân thủ mật độ cây trồng
Theo Viện Cây ăn quả miền Nam, khoảng 85% diện tích mít chuyên canh hiện nay trên cả nước là Mít Thái siêu sớm, cũng là dòng chính để xuất khẩu trái tươi.
Vào thời điểm những năm 2020, khi giá mít Thái loại 1 lên 50.000-60.000 đồng/kg, nhiều bà con đã tranh thủ trồng loại mít này với mật độ rất dày nhằm tranh thủ giá cao. Điều này đã tiềm ẩn nhiều rủi ro về đảm bảo an toàn thực phẩm.
“Khi trồng dày gấp 2 lần so với khuyến cáo thì sâu bệnh hại sẽ xuất hiện. Để ngăn chặn, nông dân sẽ phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật với tần suất nhiều hơn so với quy định. Đây là điểm đáng lưu ý và nông dân cần khắc phục ngay nếu muốn xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc - thị trường đòi hỏi khắt khe về mặt an toàn vệ sinh thực phẩm”, TS Võ Hữu Thoại, Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam nói.
Mật độ trồng được Viện Cây ăn quả miền Nam khuyến cáo đối với giống Mít Thái siêu sớm tại vùng ĐBSCL là 710-950 cây/ha, vùng Đông Nam bộ và Tây Nguyên là 500-625 cây/ha.
