Tiền bảo hiểm được đầu tư vào đâu?
Theo Nghị định 212/2025/NĐ-CP của Chính phủ, tiền trong ba quỹ bảo hiểm gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp được mang đi đầu tư để tăng nguồn lực chi trả các chế độ cho người tham gia. Việc đầu tư do Bảo hiểm xã hội Việt Nam thực hiện, phải tuân thủ nguyên tắc an toàn, đảm bảo tính thanh khoản và hiệu quả.
Tiền BHXH, BHYT, BHTN sẽ được mang đi đầu tư theo nguyên tắc an toàn, sinh lời và có kiểm soát rủi ro (Ảnh: DT).
Danh mục đầu tư được quy định giới hạn, bao gồm: Mua trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; Gửi tiền có kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại nhà nước; Mua trái phiếu doanh nghiệp của doanh nghiệp nhà nước; Ủy thác đầu tư thông qua công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán thuộc sở hữu Nhà nước.
Một số điều kiện cụ thể được áp dụng để giảm thiểu rủi ro. Ví dụ, khi gửi tiền vào ngân hàng, cơ quan quản lý quỹ chỉ được gửi tại ngân hàng thương mại có vốn nhà nước trên 50%, không thuộc diện bị kiểm soát đặc biệt, có tỷ lệ nợ xấu dưới mức do pháp luật quy định. Việc mua trái phiếu doanh nghiệp phải thông qua hình thức đấu thầu, đấu giá, ưu tiên doanh nghiệp có năng lực tài chính ổn định.
Với hình thức ủy thác đầu tư, tỷ lệ tối đa là 5% tổng giá trị quỹ. Việc ủy thác đầu tư chỉ được thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, sau khi có phương án cụ thể và được Hội đồng quản lý Bảo hiểm xã hội thông qua.
50.200 tỷ đồng tiền lãi/năm
Tiền lãi thu được từ hoạt động đầu tư, sau khi trích một phần cho dự phòng rủi ro và chi phí quản lý, sẽ được đưa trở lại các quỹ bảo hiểm để phục vụ việc chi trả chế độ cho người tham gia.
Năm 2023, tổng số lãi thu được từ hoạt động đầu tư của quỹ bảo hiểm xã hội là khoảng 50.200 tỷ đồng, tương đương mức lãi bình quân 4,36%.
Để hạn chế rủi ro, Nghị định yêu cầu Bảo hiểm xã hội phải trích lập Quỹ dự phòng rủi ro đầu tư. Trường hợp xảy ra rủi ro làm mất vốn, thiệt hại sẽ được bù đắp từ quỹ này, không ảnh hưởng đến phần đóng góp của người lao động.
Ngoài ra, còn có các quy định xử lý khi tổ chức nhận đầu tư vi phạm. Ví dụ, nếu ngân hàng chậm trả tiền gốc hoặc lãi, sẽ phải chịu mức lãi phạt bằng 150% lãi suất thỏa thuận tại thời điểm thanh toán.
Cơ chế kiểm soát và minh bạch thông tin
Nghị định quy định Bảo hiểm xã hội Việt Nam phải thực hiện kiểm toán nội bộ định kỳ về hoạt động đầu tư, đồng thời lập báo cáo quý và năm gửi tới Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan liên quan.
Việc phân bổ tiền đầu tư phải phù hợp với kế hoạch tài chính trung và dài hạn, đảm bảo không làm ảnh hưởng đến khả năng chi trả chế độ ngắn hạn. Các khoản đầu tư được bố trí theo kỳ hạn phù hợp với nhu cầu sử dụng quỹ thực tế.
Ngoài ra, các hợp đồng đầu tư đã ký trước đó theo Nghị định 30/2016/NĐ-CP vẫn tiếp tục thực hiện đến hết năm 2025. Sau thời điểm này, toàn bộ hoạt động đầu tư phải chuyển sang tuân thủ theo Nghị định mới.
